PROF. DR. NEVZAT TARHAN: “EN GÜZEL ANTİDEPRESAN İYİLİKTİR”

İYİLİK BEYNİN ÖDÜL MERKEZİNİ HAREKETE GEÇİRİYOR

İyiliğin stres hormonlarını azalttığını belirten Prof. Dr. Tarhan, düzenli olarak iyilik yapan kişilerde “savaş ya da kaç” hormonunu tetikleyen ACTH seviyesinin %23 oranında azaldığını söyledi.

“Bir kişi iyilik yapmayı hayal ettiğinde bile beynin ödül merkezi aktif hale gelir. Bu da dopamin ve oksitosin salgılanmasını sağlar. Yani iyilik, ruhsal ve bedensel sağlığı aynı anda güçlendirir.”

Harvard Business School’un 136 ülkede yaptığı araştırmayı örnek gösteren Tarhan, yardımsever ve cömert bireylerin hem daha mutlu hem de daha uzun ömürlü olduklarının tespit edildiğini vurguladı.

İYİLİK BULAŞICI: BİR KİŞİNİN İYİLİĞİ 300 KİŞİYE ULAŞABİLİYOR

İyiliğin “dalga etkisi” yarattığını belirten Prof. Dr. Tarhan, bir kişinin yaptığı iyiliğin kısa sürede 300 kişiye ulaşabildiğini ifade etti.

“Gerçek bir iyilik sadece iyilik yapanı değil, çevresindeki insanları da olumlu etkiler. Bir tebessüm, içten bir selam, bir helalleşme bile insanın ruh sağlığını iyileştirir.”

İYİLİK PSİKOLOJİSİ EĞİTİM SİSTEMİNE GİRMELİ

Prof. Dr. Tarhan, iyiliği bir eğitim politikası haline getirmenin toplumsal huzur için zorunlu olduğunu belirtti:

“Sadaka ve yardımlaşma kültürümüz aileden öğreniliyordu. Ancak artık aileler kültür aktarıcısı değil. Okullarda öğretilmezse çocuklarımız bu değerlerden uzak büyür. Rastgele iyilik projelerinin olduğu okullarda akran zorbalığı azalıyor.”

Eğitim sisteminin yalnızca akademik başarıya değil, merhametli ve sosyal zekâsı gelişmiş bireyler yetiştirmeye odaklanması gerektiğini söyleyen Tarhan, “Ağlayan bir insana uzatılan el, verilen bir ekmek hem alanı hem vereni mutlu eder. Çocuklara bu mutluluğu öğretmeliyiz.” dedi.

İYİLİK DOĞRU KİŞİYE, DOĞRU ŞEKİLDE YAPILMALI

“Tembele yapılan iyilik tembelliğe, bencil kişiye yapılan iyilik ise parazitliğe yol açar.” diyen Prof. Dr. Tarhan, iyiliğin yanlış uygulanmasının zararlı olabileceğini vurguladı.

“Yanlış kişiye yapılan iyilik, insanın çevresine ‘kan emicileri’ toplar. Gerçek iyilik, hak edene, onu geliştirecek şekilde yapılmalıdır.”

“Balık vermek yerine balık tutmayı öğretmek” ilkesini hatırlatan Tarhan, emek vermeden verilen yardımların sorumluluk duygusunu zayıflattığını belirtti.

NARSİSİZMİN TEDAVİSİNDE EN ETKİLİ YÖNTEM: SESSİZ İYİLİK

Prof. Dr. Tarhan, modern çağın en yaygın sorunlarından biri olan narsisizmin tedavisinde “sessiz iyilik yapmanın” etkili bir yöntem olduğunu söyledi:

“Bir elinle yardım edip diğer elinle selfie çekmek iyilik değil, ego tatminidir. Gerçek iyilik, kimseye göstermeden yapılan iyiliktir.”

Narsistik eğilimleri olan kişilere, yaptıkları iyilikleri kimseye anlatmamalarını önerdiklerini belirten Tarhan, “Bu, kişinin kendi egosunu eğitmesinin en güçlü yoludur.” dedi.

AİLELER İYİLİĞİ BİR TEHDİT UNSURU HALİNE GETİRMEMELİ

Aile içi ilişkilerde yapılan “iyilik hatalarına” dikkat çeken Tarhan, “Ben sana iyilik yapıyorum, sen de dediğimi yap” anlayışının çocuk yetiştirmede büyük zararlar verdiğini belirtti.

“Sürekli fedakârlık yaptığını söyleyen ebeveynler, aslında hem kendilerini hem çocuklarını mutsuz eder. Bu durum merhamet yorgunluğu ve düşük yaşam doyumu yaratır.”

EMPATİ SINIRLARIYLA YAPILMALI

Empatinin “kendini tamamen feda etmek” olmadığını ifade eden Prof. Dr. Tarhan, “Sağlıklı empati, kendi sınırlarını unutmadan karşı tarafı anlamaktır. Sınırlarını korumadan yapılan fedakârlık, merhamet yorgunluğuna yol açar.” dedi.

İYİLİK KÜLTÜRÜNÜ KAYBETMEMELİYİZ

Türkiye’nin yardımseverlik ve dayanışma gibi kültürel değerlerini yeni nesillere aktaramazsa bu mirası kaybedeceğini belirten Tarhan, Üsküdar Üniversitesi’nin 2013 yılında “İyilik Psikolojisi” dersini başlatarak bu alanda öncülük ettiğini hatırlattı.

ŞİRKETLER VE KURUMLAR DA İYİLİK PROJELERİNE KATILMALI

Son olarak Prof. Dr. Tarhan, iyilik yapma sorumluluğunun sadece dini kurumlara bırakılmaması gerektiğini vurguladı:

“Bu sorumluluk eğitim sistemi, şirketler ve diğer kurumlar tarafından da paylaşılmalı. Kurumsal aidiyet oluşturmak isteyen şirketler iyilik projeleri başlatmalı, okullarda karşılıksız iyilikler teşvik edilmelidir. Çünkü iyilik sadece bireysel değil, toplumsal bir iyileşme aracıdır.”